Pedalen en schoenplaatjes

 

Pedaalsystemen

Zowel mountainbikers als racefietsers maken al jaren gebruik van kliksystemen om de schoen te verbinden aan het pedaal door middel van schoenplaatjes. Het voordeel van een kliksysteem is dat een fietser ook aan het pedaal kan ‘trekken’. Hierdoor kan tijdens de gehele trapbeweging kracht worden uitgeoefend, waardoor er sneller en/of langer gefietst kan worden. Dit laatste is ook de techniek van het fietsen. De meest voorkomende kliksystemen om schoenen vast te klikken in het pedaal zijn SPD (Shimano Pedaling Dynamics voor MTB schoenen) en LOOK en SPD-SL (voor race schoenen). Bij deze laatste systemen zit een opening aan de voorkant van het pedaal waar het schoenplaatje in schuift. De achterkant van het schoenplaatje klikt onder een verend plaatje aan het pedaal. Na inklikken blijft het schoenplaatje vastzitten aan het pedaal. De nodige spanning van dit verende plaatje is met een schroefje te stellen naar de wens van de fietser. Door de achterkant van je voet naar buiten te draaien kun je de schoen vervolgens weer losmaken van het pedaal. 

De keuze voor pedaalsysteem hangt af van welk type fietser je bent. Normaal gesproken kiest de racefietser voor het SPD-SL type. Fiets je echter recreatief en veel toertochten waarbij gelopen moet worden dan kun je beter kiezen voor het SPD systeem. 

Schoenplaatjes

Er zijn dus diverse systemen in de handel, echter voor de montage van de schoenplaatjes onder de schoenen gelden dezelfde regels. De schoenplaatjes worden op de schoenzool gemonteerd waarna het schoenplaatje in de desbetreffende pedalen kan worden geklikt.    

  • Welke plaatjes je kunt monteren is afhankelijk van de bevestigingsmogelijkheid onder de schoenen. Als regel kun je meestal het volgende aanhouden: raceschoenen zijn voorzien van een driepunts aansluiting, toerschoenen zijn voorzien van een driepunts aansluiting en twee bevestigingssleuven voor het SPD-systeem en mountainbikeschoenen zijn enkel voorzien van twee bevestigingssleuven voor het SPD-systeem.

Let bij het aanschaffen van schoenplaatjes dan ook op een aantal belangrijke punten:

  • Welke schoen heb je en welke verbinding (race/MTB) zit eronder?
  • Welke pedalen heb je?
  • Hoeveel speling vind je prettig?

 

  

 

 

 

Afstellen van de plaatjes

De stand van de voet op het pedaal moet zodanig zijn dat het midden van het gewricht van de grote teen op het midden van de pedaalas valt. Dit geldt voor zowel race- als MTB-schoenen. Ook is het van belang om de schoen zoveel mogelijk haaks op de pedaalas te plaatsen. Voor het afstellen van de schoenplaatjes kun je het beste de plaatjes zo bevestigen dat ze op het oog al op de juiste positie zitten. Tegenwoordig is bij veel schoenen op de zool al een maatverdeling aangebracht waardoor je de schoenplaatjes haaks op de schoen kunt monteren.

Klik met je schoenen aan je voeten in de pedalen en voel nauwkeurig of de bal van de voet exact op de as van het pedaal staat. Je kunt dat controleren door een lijn te trekken tussen de uitstekende botjes bij je grote en kleine teen. Het midden van het plaatje moet op die lijn vallen. Als de schoen in de juiste positie staat kunt je de schoen uit doen en in het pedaal laten. Je brengt op die plaats een markering aan op de zool, indien mogelijk rondom de schoenplaatjes. Daarna kunt je de schoenen uit het pedaal klikken en zo afstellen dat de schoenplaatjes binnen de markering vallen.

Een andere mogelijkheid om de plaatjes af te stellen is door gebruik te maken van een afstelmal. De afstelmal is een hulpmiddel om de schoenplaatjes precies op de schoen te plaatsen. Met dit systeem zijn de schoenplaatjes snel en juist in te stellen. De afstelmallen zijn beschikbaar voor SPD, SPD-SL en Look Keo schoenplaatjes

TIP: Niet iedereen heeft zijn voeten recht onder z’n lijf staan tijdens het lopen en fietsen. Ga eens rijden op een gewone fiets en let even niet op je voeten. Als je even later lekker fietst kijk dan eens naar de stand van je voeten en onthoudt deze stand bij het afstellen van de schoenplaatjes!

Stappenplan voor het monteren van schoenplaatjes 

  1. Breng een beetje montagevet aan op het draad in de schoenzolen
  2. Zet de spanning van de veer op het minimum om in en uit het pedaal te kunnen klikken
  3. Monteer de plaatjes onder de schoenen
  4. Werk rustig en neem de tijd voor iedere voet
  5. Wanneer de schoenplaatjes op de juiste positie zijn gemarkeerd en ook zijn afgetekend, kunt je deze op de juiste plaats bevestigen
  6. Ga nog eens op de fiets zitten. Maak een korte trip en corrigeer indien nodig
  7. Vergeet niet de veervoorspanning van het pedaal terug in te stellen naar jouw eigen wens

Het kan best dat je na een aantal kilometer vindt dat het nog niet helemaal perfect is. Probeer dan goed in te schatten hoe het precies moet en teken met een stift de hele contour van het plaatje af op de schoenzool (zo kun je het altijd nog op dezelfde plaats terug zetten). Maak de schroeven los en draai het plaatje zodanig ten opzichte van de vorige stand om de passende correctie te bereiken. Ook deze handeling kun je later nog eens herhalen.

Keuze schoenplaatjes 

Bij schoenplaatjes race is er keuze uit een paar kleuren. Deze kleuren staan voor de speling die het schoenplaatje heeft. Deze speling is het aantal graden dat de hak kan bewegen voordat je uit het pedaal ‘klikt’. Weinig speling betekent minder krachtverlies, maar ook minder bewegingsruimte én meer kans op last van de knieën en andere gewrichten. Meer speling werkt uiteraard andersom. Racefietspedalen worden gekenmerkt door een relatief groot contactoppervlak tussen het pedaal en de schoen. Dit oppervlak zorgt voor een maximale ondersteuning en krachtoverbrenging op de pedalen. De keuze van je pedalen hangt af van persoonlijke voorkeur voor een merk en ook de mate van speling die de pedalen bieden. Bekende merken racefietspedalen zijn Look, Time, Shimano SPD-SL en Speedplay.

  • Look: rood heeft 9o speling, grijs een 4,5o speling en zwart geen speling. 
  • Shimano: rood geen speling, geel met speling en blauw heeft enkel speling achter.

TIP: Wees zorgvuldig bij het afstellen van je pedalen en schoenplaatjes. Kijk bij voorkeur naar de stand van je oude spullen om blessures en overbelasting klachten te voorkomen. Als de plaatjes goed staan, teken dit dan eerst af op de zool van de schoen voordat je de oude plaatjes verwijderd. 

TIP: Neem altijd de plaatjes met de grootste zijwaartse speling!!!!! Dit voorkomt dat je later problemen krijgt met knie- en heup-gewrichten.

 

 

Details